Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀξιώνει καί φέτος νά διανύουμε τήν εὐλογημένη περίοδο τοῦ Τριωδίου καί μέ τή χάρη καί τό ἄπειρο ἔλεός Του νά εἰσέλθουμε σέ λίγες ὧρες στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Ἐπιτρέψτε μου, λοιπόν, νά καταχραστῶ τήν ἀγάπη σας καί νά ὑπενθυμί-σω τόσο σέ ἐσᾶς, ὅσο καί στόν ἑαυτό μου, μία ἀντιπρόταση τῆς Ἐκκλησίας στό σύγχρονο κόσμο καί στήν καταναλωτική κοινωνία. Μία μέθοδο πού καταπολεμεῖ τό ἄγχος, τήν στενοχώρια, τόν ὑπερκαταναλωτισμό, τόν ἐγωισμό, τή φιλαυτία, τήν πλεονεξία. Καί αὐτή εἶναι ἡ ἄσκηση.
Τήν ὀνόμασαν μητέρα τοῦ ἁγιασμοῦ, χαλινάρι ἐνάντια σ΄ ἐκεῖνα τά ὁποῖα φέρνει ὁ πνευματικός θάνατος, διαπαιδαγώγηση ὅλων τῶν μελῶν τοῦ σώματος, καθώς καί ἀποβολή τῆς πονηρᾶς γεύσεως τοῦ ξύλου, κατά τήν ἔκφραση τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου.[1]
Γράφει γεμᾶτος θαυμασμό ὁ ἱερός αὐτός πατήρ : «Ἄς ἀπορρίψετε τόν παλαιό ἄνθρωπο, νά ζήσετε μία νέα ζωή. … Ἄς ἀποφεύγουμε τά ὡραῖα χρώματα καί ἄς προσέξουμε τούς ἑαυτούς μας. Μή σέ νικήσει ἡ ἐπιθυμία τοῦ κάλλους, οὔτε νά συναρπασθοῦν τά μάτια σου … Ἄς μή γλυκανθεῖ ὁ φάρυγγάς σου … Κινδυνεύεις νά νικηθεῖς ἀπό τήν ὄσφρησή σου; Ἀπόφευγε τά ἀρώματα. Ἔχεις γίνει μαλθακός ἀπό τήν ἀφή; Ἀπόφευγε τά λεῖα καί μαλακά πράγματα. Σέ παραπλάνησε ἡ ἀκοή σου; Κλεῖσε τήν πόρτα στά ἀπατηλά καί γεμᾶτα περιέργεια λόγια. Ἄνοιγε τό στόμα σου στό λόγο τοῦ Θεοῦ. …
Ὁ θυμός ἄς στρέφεται μόνον ἐναντίον τοῦ ὄφεως ἐξαιτίας τοῦ ὁποίου ἔπεσες. Ὁλόκληρο τό ἐπιθυμητικό σου ἄς εἶναι τελείως στραμμένο πρός τό Θεό … Ἡ λογική σου ἄς τά ἐλέγχει ὅλα καί ἄς μήν παρασύρεται πρός τά κάτω … Μήν μισήσεις τόν ἀδελφό σου γιά τόν ὁποῖο πέθανε ὁ Χριστός … Μήν φθονήσεις ἐκεῖνον πού πετυχαίνει κάτι … Μήν ἐξευτελίσεις (ἄνθρωπο πού χύνει) δάκρυ … Μήν διώξεις πτωχό … Ἄν ὅμως τόν διώξεις, τουλάχιστον μήν πλουτήσεις σέ βάρος του … Δῶσε σ΄ ἐκεῖνον πού ἔχει ἀνάγκη στέγη, τροφή καί προστασία, ἐσύ πού τά ἔχεις ἄφθονα … Ἐλέησε, ἐσύ πού ἔχεις ἐλεηθεῖ. … Τήν ἠδονή ἄς σοῦ τήν μετριάζει ἡ φροντίδα, ἐνῶ τήν λύπη ἡ ἐλπίδα γιά τό καλύτερο. … Ἄν ἁμαρτάνεις, νά ἐπιστρέφεις στό σωστό δρόμο, καί ἄν βρίσκεσαι σωστά, νά ἐντείνεις τίς προσπάθειές σου».[2]
Ἀκριβῶς στήν ἴδια προοπτική κινεῖται ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος : «Ἀπάλλαξε», λέγει, «πρῶτα τόν ἑαυτό σου ἀπό τή δουλεία (τῶν πραγμάτων) καί μετά χρησιμοποίησε αὐτά, γιά νά μήν τά πάρεις ὡς δοῦλος, ἀλλά ὡς ἀφέντης. Περιφρόνησε τόν πλοῦτο, καί θά γίνεις πλούσιος · καταφρόνησε τή δόξα, καί θά γίνεις ἔνδοξος · μήν σκέπτεσαι τήν τιμωρία τῶν ἐχθρῶν, καί τότε θά τήν πετύχεις · περιφρόνησε τήν ἄνεση, καί τότε θά τήν λάβεις · ὥστε, ὅταν τήν λάβεις, νά τήν λάβεις ὄχι ὡς δοῦλος, ἀλλά ὡς ἐλεύθερος. … Ὁ Θεός, ὅταν δεῖ ὅτι δέν λαχταροῦμε πιά τά γήινα πράγματα, τότε μᾶς ἀφήνει νά τά χρησιμοποιοῦμε · διότι τότε τά χρησιμοποιοῦμε ὡς ἐλεύθεροι καί ὥριμοι ἄνθρωποι καί ὄχι σάν παιδιά (πού ἀποσπῶνται ἀπό τά παιχνίδια καί δέν συγκεντρώνονται στά ἀναγκαῖα)».[3]
Μέ τήν ἄσκηση θά φθάσουμε στήν πνευματική ἐλευθερία καί, ἐπιπλέον, θά ζοῦμε καί μέ τό ὄραμα τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Ἡ προτροπή τῶν θεοφόρων πατέρων εἶναι καί σήμερα ἐπίκαιρη γιά ὅλους μας : «Δῶσε αἷμα, λάβε πνεῦμα», δηλαδή νά ἀγωνίζεσαι στόν ἀγῶνα τῆς ἀσκήσεως καί νά εἶσαι σίγουρος ὅτι θά λάβεις πλούσια τή χάρη τοῦ Θεοῦ.
Ἄν ἐμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, πού εἴμαστε τεταγμένοι στόν ἀγῶνα αὐτόν τῆς ἀσκήσεως, ὡς πραγματικοί Χριστιανοί πού τό λέει ἡ καρδιά μας, δέν τήν ἐφαρμόζουμε, τότε δέν θά μποροῦμε καί νά τήν προσφέρουμε καί νά τήν διδάξουμε στούς ἄλλους.
Πῶς μπροῦμε νά μιλήσουμε γιά τή νηστεία, ὅταν ἐμεῖς τήν καταφρονοῦμε; Ἤ γιά τήν πραότητα καί τό πνεῦμα τῆς φιλαργυρίας, τῆς ἀργίας, τῆς περιεργείας, τῆς φιλαρχίας καί τῆς ἀργολογίας, κατά τήν ὡραιότατη εὐχή τοῦ Ἁγίου Ἐφραίμ, ὅταν ἐμεῖς δέν συμμορφωνόμαστε στίς σοφές ὑποδείξεις τῆς Ἐκκλησίας καί δέν ἀσχολούμαστε μέ τή θεραπεία τῶν τραυμάτων μας καί τῶν παθῶν μας;
Καιρός, λοιπόν, νά ἀσχοληθοῦμε σοβαρά καί μέ συνέπεια μέ τήν ἄσκηση, προκειμένου νά προετοιμασθοῦμε κατάλληλα κατά τό στάδιο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, γιά νά ἀπολαύσουμε τή νύκτα τῆς Ἀναστάσεως τή θέα τοῦ Θεοῦ.
Ἀδελφοί μου,
Μαζί μέ τίς παραπάνω σκέψεις δανεισμένες ἀπό τούς θεοφόρους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐπιτρέψτε μου καταθέσω καί τά κάτωθι, ὡς πατρικές συμβουλές, γιά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή:
- Τήν περίοδο αὐτή, μέ τίς πολλές δυσκολίες, τήν ἀγωνία καί τή δυσπραγία πού παρατηρεῖται στήν πατρίδα μας, μέ τά ὅσα θλιβερά συναντοῦμε καθημερινά στά πρόσωπα τῶν ἀναξιοπαθούντων ἀδελφῶν μας, μέ τή θλίψη τήν ὁποία βλέπουμε ζωγραφισμένη στά πρόσωπά τους, μᾶς χρειάζεται ἡ ἐπικοινωνία μας μέ τόν Θεό. Μᾶς χρειάζεται ἡ προσευχή πρός τόν Κύριο τῶν Δυνάμεων, ἡ ἐπίκληση τοῦ ὀνόματός Του μέ τά χείλη μας καί κυρίως μέ τήν καρδιά μας, μέ τήν μονολόγιστη εὐχή, τό “Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με” καί τό “Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς“. Αὐτή ἡ προσευχή θά εἶναι ἡ μεγαλύτερη προσφορά καί ἡ πνευματική ἐλεημοσύνη στούς συνανθρώπους μας, στόν ἑαυτό μας, στό περιβάλλον μας καί στήν κοινωνία μας.
- Δέν θά πρέπει νά παραλείψουμε νά συμμετέχουμε στίς Ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις μας καί τήν ἐργασία μας, καί οἱ ὁποῖες θά μᾶς βοηθήσουν νά καταλάβουμε τό νόημα αὐτῆς τῆς περιόδου.
- Νά παρακολουθοῦμε κάθε Κυριακή βράδυ, Κλῆρος καί λαός, ἀπό τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς μέχρι τήν Πέμπτη Κυριακή τῶν Νηστειῶν, τήν Ἀκολουθία τοῦ Κατανυκτικοῦ Ἑσπερινοῦ, πού θά γίνεται ὥρα 6.00 τό ἀπόγευμα στούς Ἱερούς Ναούς τῆς πόλεως Σιατίστης ἀρχίζοντας τόν πρῶτο, στόν Ἑσπερινό τῆς Συγχωρήσεως, ἀπό τόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ἁγίου Δημητρίου, ὅπου καί θά ἔχουμε τήν εὐκαιρία νά ἀκοῦμε διαπρεπεῖς Ἱερομονάχους, οἱ ὁποῖοι θά μᾶς ἀναπτύσσουν διάφορα πνευματικά θέματα.
- Νά συμμετέχουμε κάθε Τετάρτη ἀπόγευμα στήν Ἀκολουθία τῶν Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων, πού θά γίνεται στήν Ἐνορία μας ἤ σέ κάποια κοντινή Ἐνορία.
- Να παρακολουθοῦμε τίς Ἱερές Ἀκολουθίες τῶν Χαιρετισμῶν πρός τήν Παναγία, κάθε Παρασκευή ἀπόγευμα, καθώς καί τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου, καθημερινά, οἱ ὁποῖες θά μᾶς προσφέρουν χάρη, εὐλογία καί πνευματική ὠφέλεια.
- Νά συμμετέχουμε στή Θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς, στήν Ἐνορία του ὁ καθένας ἤ ὅπου διευκολύνεται.
- Νά κοινωνοῦμε ὅσο πιό συχνά μποροῦμε, γιά νά παίρνουμε μέσα μας τήν ἀθάνατη τροφή καί τό φάρμακο τῆς ἀθανασίας, τό ἀντίδοτο «τοῦ μή ἀποθανεῖν», ἀφοῦ προηγουμένως ἀφήσουμε τά ἁμαρτήματά μας στό Ἐπιτραχήλιο τοῦ Πνευματικοῦ, μέσα στό Ἱερό Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως.
Ὁλοκληρώνοντας τήν Ἐγκύκλιο αὐτή, σᾶς ἀσπάζομαι ὅλους πατρικά καί ἀδελφικά, σᾶς ζητῶ συγγνώμη ἐάν, ὡς ἄνθρωπος, κάποιον ἀπό σᾶς ἐπίκρανα. Σᾶς παρέχω καί ἐγώ ταπεινά τήν δική μου συγχώρεση καί σᾶς εὔχομαι
Καλή Τεσσαρακοστή!
μέ ὑγεία, πνευματική προκοπή
καί καρπούς μετανοίας, νά φθάσουμε στό Ἅγιο Πάσχα.
Μέ τό πλήρωμα τῆς ἀγάπης μου
Ο Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Σ Σ Α Σ
Ο ΣΙΣΑΝΙΟΥ ΚΑΙ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
[1] Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΜΔ΄, Εἰς τήν Καινήν Κυριακήν, κεφ. 6, ΕΠΕ 5,227.
[2] ὅ.π. 227-229.
[3] Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ὑπόμνημα εἰς τήν πρός Ἐβραίους ἐπιστολήν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, Ὁμιλία ΚΕ΄, κεφ. 2, ΕΠΕ 25,181.