Εγκύκλιος 30 [Ιερά Μυστήρια 2021]

Σεβαστοί Πατέρες,

Στό γνωστό «Παράγγελμα γιά τόν Ἱερέα» πού βρίσκεται στό προοίμιο τοῦ λειτουργικοῦ βιβλίου τῆς Ἐκκλησίας μας «Μέγα Ὡρολόγιον» ἀναγινώσκουμε τά ἑξῆς:

«Φρόντισε, ὤ Ἱερέα, νά φτιάξης τόν ἑαυτό σου ἐργάτη ἀντρόπιαστο.

Νά κηρύττης ὀρθά τόν λόγο τῆς ἀληθείας.

Ποτέ νά μήν προσέλθης σέ λειτουργική σύναξη ἔχοντας ἔχθρα ἐναντίον κάποιου, γιά νά μήν διώξης τόν Παράκλητο.

Κατά τήν ἡμέρα πού θά λειτουργήσης, μήν ἀντιδικῆς, οὔτε νά φιλονεικῆς. Νά προσέρχεσαι νωρίς στόν Ναό.

Ἐκεῖ νά προσεύχεσαι καί νά ἀναγινώσκης, ὡς τήν ὥρα πού πρέπει νά τελέσης τήν θεία μυσταγωγία.

Στάσου μπροστά στό ἅγιο θυσιαστήριο μέ κατάνυξη καί καθαρή καρδιά.

Μήν τριγυρνᾶς τά μάτια σου ἐδῶ κι ἐκεῖ, ἀλλά νά στέκεσαι μέ δέος καί φόβο ἐνώπιον τοῦ ἐπουρανίου Βασιλέως».

Τά λόγια αὐτά τοῦ Μεγάλου Βασιλείου εἶναι συγκλονιστικά. Φανερώνουν τόσο τό μεγαλεῖο τῆς Θείας Λατρείας, ὅσο καί τήν ἀπαραίτητη προϋπόθεση τῆς ἀκλόνητης προσοχῆς τοῦ Λειτουργοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου. Τό ἀξίωμα τοῦ Λειτουργοῦ τῆς Ἱερῶν Μυστηρίων καί ἰδίως τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας, εἶναι μεγαλύτερο καί ἀπό αὐτό τό ἀξίωμα τοῦ βασιλέως ἤ τοῦ αὐτοκράτορος ἤ ἀκόμη καλύτερα τοῦ «Πλανητάρχη».

Γι΄ αὐτό καί ὡς Ἐπίσκοπός σας καί πνευματικός ἀδελφός σας, ἀπευθύνομαι πρός ἐσᾶς, τούς ἄμεσους συνεργάτες μου στόν Ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου καί μέ πολλή ἀγάπη σᾶς γράφω τά κάτωθι ὡς κατάθεση ψυχῆς, ὡς ἄγγιγμα τῆς ἱερατικῆς σας αὐτοσυνειδησίας καί σᾶς παρακαλῶ νά τά δεχθεῖτε ὡς ἐλάχιστη προσφορά ἐπικοινωνίας καί συνεργασίας.

  1. Ἀποτελεῖ πνευματική ὑποχρέωση τοῦ Ἱερέως ἡ τακτική τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας, ἀλλά καί τῶν προβλεπομένων ἀπό τό Τυπικό Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Συνεπῶς, δέν πρέπει νά παραλείπεται ὁ Ὄρθρος καί ὁ Ἑσπερινός, εἰ δυνατόν καί καθημερινά, ἰδίως ὅμως ὁ Ἑσπερινός καί ἡ Θεία Λειτουργία κατά τίς Δεσποτικές καί Θεομητορικές ἑορτές ἀλλά καί τίς μεγάλες ἑορτές τῶν Ἁγίων. Μέσα στή Θεία Λειτουργία γινόμαστε ἕνα μέ τόν Χριστό, ἀλλά καί ἐκκλησιαστικά μέ τούς πιστούς τῆς Ἐνορίας μας. Μέ τόν τρόπο αὐτό τούς μεταφέρουμε τήν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας σχετικά μέ τόν τακτικό ἐκκλησιασμό καί θά τούς ἑνώσουμε μέ τόν Χριστό. Μπορεῖτε, συγχρόνως, νά δημιουργήσετε, ἐκτός ἀπό τήν κύρια πανήγυρη τοῦ Ναοῦ σας, καί μία δεύτερη, ὅπως ἤδη συμβαίνει σέ ἀρκετούς Ναούς. Ἔτσι δίνεται ἡ εὐκαιρία καί οἱ Ἅγιοι νά τιμῶνται καί συμμετοχή καί ἄλλων Κληρικῶν νά ὑπάρχει, μάλιστα δέ καί ἡ παρουσία τοῦ Ἐπισκόπου.
  2. Κατά τήν τέλεση τοῦ Ἑσπερινοῦ καί τοῦ Ὄρθρου, ὁ Ἱερεύς βάζει «Εὐλογητός» φέρων Ἱερό Ἐπιτραχήλιο καί ἐξώρασο. Ὅταν συμμετέχουν καί ἄλλοι Ἱερεῖς, τότε αὐτοί στέκονται κύκλῳ τοῦ Ἱεροῦ Θυσιαστηρίου μέ τό ἐξώρασό τους, χωρίς καλυμμαύχι, καί ἀκροῶνται προσεκτικά καί προσευχητικά τόν Ἱερέα πού ἀναγινώσκει χαμηλοφώνως τίς εὐχές (τοῦ Λυχνικοῦ ἤ τοῦ Ὄρθρου).
  3. Τό Ἐωθινό Εὐαγγέλιο καί τό Εὐαγγέλιο τοῦ Ὄρθρου τό ἀναγινώσκουμε φέροντες εἴτε πλήρη ἱερατική στολή εἴτε Ἐπιτραχήλιο καί Φελώνιο.
  4. Ἁγία Τράπεζα εἶναι ἱερή, εἶναι τό ἐπίγειο Θυσιαστήριο, ὁ τάφος τοῦ Χριστοῦ. Πρέπει νά εἶναι πάντοτε καθαρή καί περιποιημένη. Νάυλον στήν Ἁγία Τράπεζα χρησιμοποιοῦμε μόνον γιά νά τήν σκεπάζουμε, προκειμένου νά μήν σκονίζεται, ὅταν δέν λειτουργοῦμε. Αὐτό συμβαίνει στούς Ἱερούς Ναούς πού ἔχουν πρόβλημα μέ τό ταβάνι. Πάνω ἀπό τή στολή τῆς Ἁγίας Τραπέζης τοποθετοῦμε καλό λευκό λινό τραπεζομάντηλο συνήθως μέ δαντέλα. Καθαρίζουμε/ξεσκονίζουμε τήν Ἁγία Τράπεζα πρίν ἀπό κάθε Ἱερή Ἀκολουθία. Δέν τήν ἀκουμποῦμε κατά τή διάρκεια τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Δέν στηριζόμαστε ἐπάνω της, οὔτε ἀφήνουμε σέ αὐτήν ἀντικείμενα πού δέν χρησιμοποιοῦνται στήν ἑκάστοτε Ἱερή Ἀκολουθία. Τήν ἀσπαζόμαστε μέ σεβασμό ὅταν πρωτοεισερχόμαστε στό Ἱερό Βῆμα καί ὅταν ἀποχωροῦμε ἀπό τό Ἱερό Βῆμα. Γιά νά πᾶμε ἀπό τή μία πλευρά τοῦ Ἱεροῦ Βήματος στήν ἄλλη δέν περνοῦμε ἀπό μπροστά της, ἀλλά ἀπό πίσω της καί μάλιστα κάνοντας πάντοτε τόν σταυρό μας μέ εὐλάβεια.
  5. Ἡ διακονία τοῦ Ἱερέως κατά τή διάρκεια τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τελειώνει μετά τό πέρας τῆς Ἀπολύσεως. Εἶναι λοιπόν ἀνοίκειο νά ἀπεκδυόμαστε τά ἱερατικά μας ἄμφια καί νά ἀποχωροῦμε ἀπό τόν Ἱερό Ναό πρίν τήν ἀπόλυση τοῦ Ἑσπερινοῦ ἤ τῆς Θείας Λειτουργίας.
  6. Σᾶς ἐφιστῶ καί πάλι τήν προσοχή σας στήν τέλεση τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων: μέ ἱεροπρέπεια, μέ εὐλάβεια, μέ φόβο Θεοῦ. Νά ἀναγινώσκετε ὅλες τίς εὐχές ἀργά καί καθαρά, σύμφωνα μέ τό τυπικό τοῦ Ἱεροῦ Μυστηρίου, χωρίς βιασύνη καί περικοπές. Δέν ἔχετε δικαίωμα νά περικόπτετε κατά τό δοκοῦν καί νά μήν τελεῖτε σωστά τίς Ἱερές Ἀκολουθίες. Ἁμαρτάνετε θανάσιμα, γιατί καί τόν Θεό ἐμπαίζετε καί τούς ἀνθρώπους σκανδαλίζετε.
  7. Ὅπως προφορικά ἔχω ἀναφερθεῖ σέ παλαιότερες Ἱερατικές Συνάξεις καί ἔχουμε συμφωνήσει μεταξύ μας, σᾶς ἐφιστῶ τήν προσοχή στή μή τέλεση τῶν Μυστηρίων τοῦ Γάμου καί τῆς Βάπτισης τῶν τέκνων τῶν ἴδιων μελλονύμφων τήν ἴδια ἡμέρα εἴτε στόν αὐτό Ἱερό Ναό εἴτε σέ διαφορετικούς Ναούς. Ὁρίσαμε δέ κατ’ ἄκραν οἰκονομίαν νά τελεῖται ὁ μέν Γάμος τήν προηγούμενη ἡμέρα, ἡ δέ Βάπτιση τήν ἑπομένη, ὥστε τά Ἱερά Μυστήρια νά μή μεταβάλλονται σέ ἁπλές κοινωνικές τελετές, καί μάλιστα μέ κύριο συντελεστή τό χρῆμα, μέ συνέπεια νά χάνουν τήν ἱερότητά τους.
  8. Προσοχή στόν ἄκρατο στολισμό τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, καθώς καί στό στολισμό τῆς Ἱερᾶς Κολυμβήθρας. Ἀφοῦ ἁγιάζεται τό νερό, ἁγιάζονται καί πάντα τά περί αὐτῆς. Δέν πρέπει ὁ Ναός νά χάνει τήν ἱερότητά του! Σᾶς ὑπενθυμίζω τό αἴτημά μας πρός τό Θεό: «Ὑπέρ τοῦ ἁγίου οἴκου τούτου καί τῶν μετά πίστεως, εὐλαβείας καί φόβου Θεοῦ εἰσιόντων ἐν αὐτῷ, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν».
  9. Στά ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τελούμενα Μυστήρια ἰδίως κατά τήν τέλεση τοῦ Βαπτίσματος, τοῦ Γάμου καί τῆς Ἐξοδίου Ἀκολουθίας ὁ Ἱερεύς φέρει Ἱερό Ἐπιτραχήλιο καί Φελώνιο καί ποτέ μόνο Ἱερό Ἐπιτραχήλιο. Μέ σεβασμό, λοιπόν, καί ἱεροπρέπεια νά τελεῖτε κάθε ἁγιαστική τελετή (Ἁγιασμό, Εὐχέλαιο, κ.ἄ.) καί κάθε Ἱερά Ἀκολουθία (Ὄρθρο, Ἑσπερινό, κ.ἄ.).
  10. Μία σημαντική παρουσία τῆς Ἐκκλησίας μας καί τῶν Κληρικῶν μας εἶναι ἡ συμμετοχή στήν ἔξοδο ἑνός ἀνθρώπου ἀπό αὐτή τή ζωή πρός τήν αἰωνιότητα. Ἡ Ἐξόδιος Ἀκολουθία, τά Ἱερά Μνημόσυνα, ἡ Ἀκολουθία τοῦ Τρισαγίου πρέπει νά γίνονται ἀκριβῶς ὅπως προβλέπει τό τυπικό τῆς Ἐκκλησίας μας. Στά Κοιμητήρια, κυρίως, δίδετε ἐξετάσεις. Ἡ Ἱερή Ἀκολουθία πρέπει νά τελεῖται μέ καρδιακή συμμετοχή, ἀργά καί καθαρά, ὥστε καί προσευχή νά γίνεται γιά τόν κεκοιμημένο καί συμπαράσταση νά δίδεται πρός τούς συγγενεῖς.
  11. Ὅπως σᾶς ἔχω ἐπανειλημμένως τονίσει καί προφορικῶς καί γραπτῶς, δέν θά ζητᾶτε χρηματικά ποσά ὡς ἀμοιβή γιά τά Ἱερά Μυστήρια ἤ τίς Ἱερές Ἀκολουθίες πού θά τελεῖτε γιά τούς Χριστιανούς μας. Μόνο ἐάν καλοπροαίρετα κάποιος σᾶς προσφέρει, τότε θά δεχθεῖτε μέ πολλή διάκριση ἀποφεύγοντας τυχόν σκανδαλισμό.
  12. Τά Μυστήρια τῆς Βαπτίσεως καί τοῦ Γάμου τελοῦνται πάντοτε ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ.
  13. Οἱ συνάνθρωποί μας βρίσκονται σέ φοβερή σύγχιση καί ὁ τόπος μας βιώνει μία τραγωδία. Δέν πρέπει νά δοκιμάζετε μέ τήν τυχόν ἀπρέπεια καί τήν ἀπρόσεκτη ἀδιακρισία τίς πονεμένες ψυχές, ἀλλά ἀπεναντίας νά προσφέρετε παράκληση καί παρηγοριά, κατά τόν λόγο τοῦ Προφήτου: «Παρακαλεῖτε, παρακαλεῖτε τόν λαόν μου· ἱερεῖς λαλήσατε εἰς τήν καρδίαν τοῦ λαοῦ μου».
  14. Σᾶς ὑπενθυμίζω σέ συνημμένη Κατάσταση τίς ἡμερομηνίες πού δέν τελοῦνται Γάμοι ἤ Μνημόσυνα.

 

Σεβαστοί μου Πατέρες,

Γνωρίζω πώς ἡ σταθερότητά σας στήν Ἱερά Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι παροιμιώδης. Γνωρίζω πώς ἔχω μπροστά μου ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, Λειτουργούς τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου πού ἀγωνίζονται ὑπέρ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καί ἀναλώνονται καθημερινά ὑπέρ τοῦ ποινίου τους.

Σᾶς παρακαλῶ πολύ, πατέρες, ἄς μένουμε σταθεροί στήν πίστη μας καί στήν Παράδοσή μας καί ἄς μήν παρασυρόμαστε ἀπό τό κοσμικό φρόνημα καί ἀπό τίς συνθῆκες τῆς ἐποχῆς μας.

 

Εὐχέτης ὑπέρ ὑμῶν πρός Κύριον

Ο   Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Σ   Σ Α Σ

Ο  ΣΙΣΑΝΙΟΥ  ΚΑΙ  ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ  ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ